Namaz Vakitleri Nasıl Hesaplanır ?
Namaz vakitlerinin belirlenmesinde temel ölçüt, güneşin gökyüzünde bulunduğu konum ve güneş ışınlarının düşme açısıdır. Güneşin doğuşu, tam tepe noktaya ulaşması ve batışı namaz vakitlerinin belirlenmesinde kullanılan en temel unsurlardır. Bunlara ek olarak güneş ışınlarının düşme açısı, gölge boyu, güneş doğmadan önce oluşan şafak ve güneş battıktan sonra oluşan kızıllık namaz vakitlerinin belirlenmesinde kullanılan diğer unsurlardır.
"Namaz vakitlerinin nasıl hesaplanır?" sorusunun en net yanıtı aşağıdaki hadis-i şerifte verilmiştir.
"Her namazın vaktinin başlangıcı ve sonu vardır; öğle namazının ilk vakti güneşin batıya meylettiği zamandır, sonu ise ikindi vaktinin girmesidir. İkindinin ilk vakti, (eşyanın gölgesinin kendi misli olup) vaktinin girdiği andır, sonu ise, güneşin sarardığı zamandır. Akşamın ilk vakti güneşin battığı zamandır, sonu da, şafağın kaybolmasıdır. Yatsının ilk vakti şafağın kaybolduğu andır, sonu ise gece yarısıdır. Sabah namazının ilk vakti, fecrin zuhuru, sonu ise güneşin doğmasıdır.
(Tirmizi, Salat, 114; Beyhaki;, Sünen-i Kübra, I/375-376)
Günümüzde yukarıdaki hadis ışığında, kullanılan astronomi verileri ve teknolojik araçlar namaz vakitlerinin ve ezan saatlerinin tam olarak belirlenmesini mümkün kılmaktadır. Herhangi bir konumun enlem ve boylam değerlerinin doğru olarak bilinmesi, istenen bir tarih ve saatte o noktaya düşecek olan güneş ışınlarının açısını ve dolayısıyla namaz vakitlerini matematiksel olarak hesaplamak için yeterlidir.
Vakitci.com namaz vakitlerini T.C Diyanet İşleri Başkanlığı'nın fetvalarına uygun olarak hesaplanmaktadır.
Ezan Saatleri
Ezan saati bir vaktin girdiği an, başka bir deyişle namaz vaktinin başladığı saattir. Hesaplanan namaz vaktinin ilk anı ezan saati olarak kabul edilir ve ezan tam bu saatte okunur. Genel olarak ezanın okunması söz konusu vaktin namazının kılınabileceği anlamına gelir. Camilerde ezanın bitişi ile birlikte vakit namazı kılınmaya başlanır. Ramazan ayı dışındaki dönemlerde sabah ezanı güneş doğmadan 1 saat önce okunur. Bu dönemde sabah ezanı geç okunmasına rağmen, sabah namazı imsak vakti girdikten hemen sonra kılınabilir.
Sabah Namazı Vakti
Gecenin sonunda doğu ufkunda diklemesine beyaz bir ışık görülür, yalancı şafak (fecr-i kazip) adı verilen bu ışık bir müddet sonra kaybolur ve ardından yine doğu ufkunda yanlamasına beyaz bir ışık görülür, gerçek şafak (fecr-i sadık) adı verilen bu ışığın görülmesi sabah namazı vaktinin girdiği anlamına gelir. Tan yerinin ağarması olarak da bilinen gerçek şafak ile başlayan sabah namazı vakti güneşin doğumuna kadar devam eder.
Güneş fiziksel olarak henüz ufuk çizgisinin altında olmasına rağmen atmosferin güneş ışığını kırması sonucunda gerçek şafak (fecr-i sadık) oluşur. T.C Diyanet İşleri Başkanlığı'na göre sabah namazı vaktinin girmesi için güneşin ufuğun 18 derece altında (-18°) olması gerekir.
Öğle Namazı Vakti
Güneş ışınlarının namaz vakti hesaplanan konuma dik açı (90 derece) ile düşmeye başlamasına zeval vakti denir. Güneşin batıya meyletmesi ile öğle vakti başlar. Güneşin tam tepe noktasında olduğu süre içinde (zeval vakti) namaz kılınmaz ve bu vakitte cisimlerin doğu yönünde gölgesi yoktur. Güney ya da Kuzey yönde oluşan o anki gölge boyuna fey-i zeval denir. Cisimlerin gölgesi doğuya doğru düşmeye başladığı zaman öğle vakti girmiş olur. öğle vakti herhangi bir cismin gölge boyunun kendi boyuna (fey-i zeval hariç) ulaştığı vakte kadar devam eder.
Ebu Hanife'ye göre öğle vakti cismin gölgesi kendi boyunun iki katına (fey-i zeval hariç) ulaşıncaya kadar devam eder. İmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed'e göre ise cismin gölgesi kendi boyuna (fey-i zeval hariç) ulaşıncaya kadar devam eder. Her iki görüşe göre de namaz kılınabilir.
ülkemizde ve dünyanın birçok bölgesinde cismin gölge boyu fey-i zeval (güneş tam tepe noktada iken oluşan gölge boyu) hariç kendi boyuna ulaştığı zaman öğle vakti çıkmış ikindi vakti girmiş kabul edilir.
İkindi Namazı Vakti
öğle namazının vaktinin çıkması ile başlayan ikindi vakti, güneşin batışına kadar devam eder.
Not: öğle namazı vakti konusunda da değindiğimiz gibi ikindi namazının başlangıcı konusunda iki farklı görüş bulunmaktadır. ülkemizde cismin gölge boyunun (fey-i zeval hariç) kendi boyuna ulaştığı zaman ikindi vakti başlamış kabul edilir.
Akşam Namazı Vakti
Güneşin batışı ile başlayan akşam vakti. Ufuktaki kızıllığın yok olmasına kadar devam eder.
İmam Ebu Yusuf, İmam Muhammed ve diğer üç mezhep imamına göre güneş battıktan sonra ufukta oluşan kızıllığın yok olması ile akşam vakti çıkar ve yatsı vakti girer. Ebu Hanife'ye göre ise kızıllıktan sonraki beyazlığında kaybolması ile akşam vakti çıkar. Her iki görüşe göre de namaz kılınabilir.
Yatsı Namazı Vakti
Akşam namazı vakti çıktıktan sonra başlayan yatsı namazı vakti, sabah namazı vaktinin girmesine yani tan yerinin ağarmasına kadar devam eder.
Güneş battıktan sonra oluşan kızıllığın yok olması yatsı vaktinin girdiği anlamına gelir. T.C Diyanet İşleri Başkanlığı'na göre yatsı namazı vaktinin girmesi için güneşin ufuğun 17 derece altında (-17°) olması gerekir.
Cuma Namazı Vakti
Cuma namazı vakti, öğle namazı vakti ile aynıdır. Cuma günü güneşin tepe noktaya ulaşmasının ardından doğuya meyletmesi ile okunan öğle ezanı, cuma namazı vaktinin başlangıcını bildirir.
Cuma Ezan Saati
Cuma ezanı, cuma günü öğle namazı saatinde okunur. Cuma ezanından 30 ya da 45 dakika önce cuma selası okunur.
Bayram Namazı Vakti
Bayram namazı, bayramın 1. günüün sabahı, güneşin doğup gökyüzünde bir mızrak boyu (5 derece) yükselmesinden sonra kılınır (35 - 50 dakika sonra).
